Ocena ryzyka maszyny

Czy wiesz, czym jest ocena ryzyka maszyny? To szereg logicznych kroków, które umożliwiają analizę i ewaluację ryzyka związanego z jej funkcjonowaniem. Podjęcie ich jest konieczne przed rozpoczęciem działań związanych z budową, modernizacją czy integracją maszyn. Zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu pracy powinno być priorytetem dla każdego przedsiębiorstwa. Dlatego w poniższym artykule omówimy kategorie bezpieczeństwa maszyn oraz normy obowiązujące w Unii Europejskiej.

Obowiązujące normy bezpieczeństwa maszyn

Zgodnie z dyrektywą DM 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. producent maszyny lub jego upoważniony przedstawiciel jest zobowiązany do wykonania oceny ryzyka na początku etapu projektowego, przed wprowadzeniem maszyny do obrotu i oddaniem jej do użytku. Maszyny, które spełniają te wymagania, mogą być sprzedawane na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). 

Producent lub upoważniony do tego przedstawiciel musi:

• zagwarantować, że maszyna spełnia odpowiednie wymagania w zakresie ochrony bezpieczeństwa i zdrowia,
• zapewnić pełną dokumentacją techniczną, 
• dostarczyć niezbędne informacje (np. instrukcję),
• przeprowadzić właściwe procedury oceny zgodności,
• sporządzić deklarację zgodności WE i dołączyć ją do maszyny,
• umieścić oznakowanie CE.

Dyrektywa określa wymagania zasadnicze dla maszyn, a jej postanowienia obowiązują na terenie całej UE. Należy jednak pamiętać, że konkretny produkt może podlegać przepisom nawet kilku aktów prawnych, a metoda wdrożenia różnić się w zależności od kraju. Ponadto ocena ryzyka powinna zostać zaktualizowana, jeśli zaistnieje taka potrzeba. Normy opisujące proces oceny ryzyka, w których znajdziesz wytyczne, to:

• PN-EN ISO 12100:2012 - Bezpieczeństwo maszyn -- Ogólne zasady projektowania -- Ocena ryzyka i zmniejszanie ryzyka. Podaje również ogólną strategię stosowania środków ochronnych do maszyn.

• PN-EN ISO 13849-1:2023-09 Bezpieczeństwo maszyn. Elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem. Cześć 1. Ogólne zasady projektowania.

• PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy -- Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

Jak określić poziom zapewniania bezpieczeństwa Performance level?

Jednym z czynników, które mają wpływ na wybór odpowiedniej normy, jest stopień złożoności funkcji bezpieczeństwa. Wspomniana norma PN-EN ISO 13849-1 (która stanowi bezpośrednią ścieżkę przejścia z poprzedniej normy PN-EN 954-1) określa między innymi poziomy bezpieczeństwa maszyny. Poziomy zapewniania bezpieczeństwa są w niej opisane jako PL (Performance Level), gdzie najniższy to PL(a), najwyższy to PL(e).

W tym kontekście warto również wspomnieć o normie PN-EN IEC 62061, która jest normą projektową i zawiera metodologię pozwalającą producentowi sprawdzić, czy wybrane struktury spełniają ustalone wymogi bezpieczeństwa. Jest to jakościowa ocena ryzyka o określonych poziomach SIL (Safety Integrity Level) 1-3. Brane są w niej również pod uwagę dane o awaryjności oparte na przeglądach.

Opracuj skuteczną strategię zapewnienia bezpieczeństwa

Przede wszystkim ocena ryzyka maszyny nie powinna być traktowana jako niepotrzebne obciążenie. Warto postrzegać ją jako przydatny proces pozwalający podejmować najlepsze decyzje. Wyszczególnione przez nią etapy można zastosować do pojedynczego urządzenia lub całej instalacji.

Korzystając z usług PG Systems możesz skorzystać z kompleksowej oferty projektowej, audytowej, produkcyjnej i modernizacyjnej. Obejmuje ona działania takie jak np. pomiary w aspekcie bezpieczeństwa, weryfikacje dokumentacji technicznej czy identyfikację punktów krytycznych. Podsumowaniem jest wskazanie propozycji rozwiązań. 

Pamiętaj, że bezpieczeństwo maszyn to ochrona zdrowia Twoich pracowników!